มูลนิธิจักรพันธุ์ โปษยกฤต
ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ ๒๔ เมษายน พ.ศ.๒๕๔๖
โดยมีจุดมุ่งหมายหลักของมูลนิธิเพื่อทำนุบำรุงศิลปะ
และศาสนา รวมทั้งสร้างงานศิลปกรรมแขนงต่างๆ
โดยกลุ่มศิลปินแขนงต่างๆ
ที่ร่วมกัทำงานตามเจตจำนงที่ได้วางไว้
สถานที่ตั้งของมูลนิธิคือบ้านเลขที่ ๔๙/๑ ซอยสุขุมวิท ๖๓
(เอกมัย) แขวงคลองตันเหนือ เขตวัฒนา กรุงเทพฯ ๑๐๑๑๐
ซึ่งเป็นที่ทำงานศิลปะหลายๆ ด้านพร้อมๆ กัน ในเวลาเดียวกัน
ทุกกลุ่มงานล้วนดำเนินการโดยใช้สถานที่อันเป็นที่ตั้งของมูลนิธิฯ
ในปัจจุบัน งานใหญ่ซึ่งอยู่ในความรับผิดชอบของมูลนิธิฯ
และทำมาจนถึงปัจจุบัน ดังจะกล่าวถึงต่อไปนี้ คือ
ด้านการทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา
๑. การเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังพระอุโบสถวัดตรีทศเทพวรวิหาร
เริ่มเมื่อเดือนมีนาคม ๒๕๓๓ ปัจจุบัน
๒. การเขียนจิตรกรรมฝาผนังพระอุโบสถวัดเขาสุกิม
จังหวัดจันทบุรี เริ่มแต่ปี พ.ศ.๒๕๔๗ ปัจจุบันทั้ง ๒
โครงการ
งานออกแบบ และงานร่างแบบทั้งหมดจะดำเนินการที่มูลนิธิฯ
แห่งนี้
แล้วจึงส่งให้แก่กลุ่มช่างเขียนนำไปเขียนในพระอุโบสถ
ด้านการทำนุบำรุงศิลปกรรมของชาติ
มีทั้งที่ได้ทำมาก่อนตั้งมูลนิธิฯ
และหลังตั้งมูลนิธิฯอย่างต่อเนื่อง ได้แก่
๑. กลุ่มงานอนุรักษ์ และซ่อมแซมศิลปกรรมชิ้นสำคัญของชาติไทย
โดยให้ความร่วมมือกับหน่วยงานราชการ โดยเฉพาะกรมศิลปากร
และพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ คือ
๑.๑
อาจารย์จักรพันธุ์ โปษยกฤต
เขียนซ่อมภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องรามเกียรติ์ ณ
พระระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ห้องที่ ๑๕๙ - ห้องที่
๑๖๐ เมื่อ พ.ศ.๒๕๑๕
๑.๒ ควบคุม และซ่อมแซมตู้วรรณคดี เรื่องอิเหนา
ที่ใช้ประดับงานพระเมรุ สมเด็จพระนางเจ้าโสมนัสวัฒนาวดี
ในสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และซ่อมตุ๊กตาวรรณคดี
เรื่องรามเกียรติ์ ตอนศึกพรหมาสตร์
หนุมานหักคอช้างเอราวัณ
เนื่องในโอกาสฉลองกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี พ.ศ. ๒๕๒๔- ๒๕๒๕
ปัจจุบันเก็บรักษาโดยตั้งแสดงอยู่ ณ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ
พระนคร
๑.๓ ควบคุม และซ่อมแซมหุ่นหลวง
อันเป็นศิลปะสมบัติตั้งแต่สมัยต้นรัตนโกสินทร์
แต่ชำรุดทรุดโทรมมาก จนแล้วเสร็จสมบูรณ์ พ.ศ. ๒๕๒๖-๒๕๒๙
ปัจจุบันตั้งแสดงอยู่ ณ พระที่นั่งทักษิณาภิมุข
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร
๑.๔ ควบคุม และซ่อมแซมหุ่นกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ
หรือหุ่นวังหน้า จำนวน ๑๐๐ ตัว พ.ศ. ๒๕๓๖-๒๕๔๐
ปัจจุบันตั้งแสดงอยู่ ณ พระที่นั่งทักษิณาภิมุข
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร
๒. กลุ่มงานออกแบบสร้างสรรค์ศิลปกรรมตามพระราชเสาวนีย์
และพระราชดำริ
คือ
๒.๑ ออกแบบ
และควบคุมการสร้างตุ๊กตาและฉากประกอบขึ้นเป็นตู้วรรณคดี
จากพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
ตามพระราชดำริในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
มีเรื่องรามเกียรติ์ อิเหนา สังข์ทอง มณีพิชัย พ.ศ. ๒๕๒๖
๒๕๓๐ ปัจจุบันตั้งแสดงอยู่ ณ อุทยานพระบรมราชานุสรณ์
พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย อำเภออัมพวา
จังหวัดสมุทรสงคราม |
๒.๒
ออกแบบ และควบคุมการสร้างงานประติมากรรมสำริดขนาดเท่าคนจริง
พระราชดำริในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
รูปเจ้าเงาะกับเด็กเลี้ยงควาย จากเรื่องสังข์ทอง
พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย พ.ศ.
๒๕๓๔ ๒๕๓๕ ปัจจุบันตั้งแสดงอยู่ ณ อุทยานพระบรมราชานุสรณ์
พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย อำเภออัมพวา
จังหวัดสมุทรสงคราม
๒.๓
ออกแบบ และควบคุมการสร้างประติมากรรมสำริดขนาดเท่าคนจริง
พระราชดำริในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
รูปไกรทองสู้กับชาละวัน จากเรื่องไกรทอง
พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย พ.ศ.
๒๕๓๙ ๒๕๔๐ ปัจจุบันตั้งแสดงอยู่ ณ อุทยานพระบรมราชานุสรณ์
พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย อำเภออัมพวา
จังหวัดสมุทรสงคราม
๒.๔ ต่อมาในปีพ.ศ. ๒๕๔๕ ๒๕๔๖
ได้ออกแบบ และควบคุมการสร้างประติมากรรมสำริดขนาดเท่าคนจริง
พระราชดำริในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
เรื่อง รามเกียรติ์ ตอนถวายลิง
พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
ปัจจุบันตั้งแสดงอยู่ ณ อุทยานพระบรมราชานุสรณ์
พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย อำเภออัมพวา
จังหวัดสมุทรสงคราม
๒.๕ ภารกิจใหญ่ในปัจจุบัน ตั้งแต่พ.ศ. ๒๕๔๙
คือเป็นกรรมการที่ปรึกษาและควบคุมการสร้างเครื่องแต่งกายโขน
เรื่องรามเกียรติ์ ตอนศึกพรหมาสตร์ ของกรมศิลปากร
ตามพระราชเสาวนีย์ในสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ
และพระราชดำริในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
โขนเรื่องรามเกียรติ์ ตอนศึกพรหมาสตร์ นี้
มีโครงการจะแสดงในวาระเปิดโรงละครแห่งชาติที่ได้รับการซ่อมแซมใหม่
ในปัจจุบันกำลังดำเนินการอย่างรีบเร่ง
ทางมูลนิธิฯได้เปิดอบรมสอนการปักดิ้นเลื่อมตามอย่างวิธีของท่านอาจารย์เยื้อน
ภาณุทัต ปรมาจารย์ทางวิชาประณีตศิลป์ที่ได้ถ่ายทอดไว้ให้
นอกจากสร้างเครื่องพัสตราภรณ์แล้ว ได้ออกแบบสร้างศิราภรณ์
ถนิมพิมพาภรณ์ และอุปกรณ์การแสดง เครื่องประกอบฉาก ฯลฯ
โดยใช้ช่างมีฝีมือของมูลนิธิฯ ช่างของกรมศิลปากร
ทั้งช่างจากแหล่งอื่นๆ เข้าประสานงานร่วมมือกันหลายฝ่าย
ทำติดต่อกันไม่มีวันหยุด
สำหรับงานที่ทำถวายตามพระราชดำริและพระราชเสาวนีย์
มีทั้งแบบศิลปะประเพณีและแบบเหมือนจริง
ได้แก่ภาพเขียนสีน้ำมันเรื่องมโนห์รา พระลอ อิเหนา
พระบรมสาทิสลักษณ์ของทั้งสองพระองค์
พระสาทิสลักษณ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
และงานเขียนพระวิชนี ออกแบบตาลปัตรเนื่องในวโรกาสต่างๆ
ตลอดจนงานประณีตศิลป์
ออกแบบตาลปัตรและปักดิ้นเลื่อมบนกำมะหยี่
สำหรับตาลปัตรที่ทำขึ้นในวโรกาสที่สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ
เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา ทรงเจริญพระชนมายุครบ ๖๐ พรรษา
เมื่อปี พ.ศ.๒๕๓๖
๓.
กลุ่มงานออกแบบ และสร้างสรรค์ศิลปกรรมในสถานที่อันเป็นสื่อทางวัฒนธรรมที่สำคัญของชาติ
คือ
๓.๑ ออกแบบม่านทอเป็นภาพจิตรกรรมไทยประเพณี เรื่องไหว้ครู
ชุดโหมโรงเย็น ณ เวทีหอประชุมใหญ่
ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย พ.ศ. ๒๕๒๙
ซึ่งใช้สำหรับการแสดงทั้งในประเทศและนานาชาติ
และเป็นงานศิลปะเพื่อสืบทอดขนบประเพณีโบราณในการบูชาพระคุณครูที่ศิลปะไทยทุกแขนงได้รับการสั่งสอนและถ่ายทอดมาให้ประจักษ์แก่สายตาของทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติมาแล้วกว่า
๒๐ ปี
๓.๒ ต่อมาอีก ๒๐ ปี คือในปีพ.ศ. ๒๕๔๙
ได้ออกแบบม่านเวทีโรงละครแห่งชาติขึ้นใหม่ในการซ่อมใหญ่
ขณะนี้ได้ทอเสร็จ และติดตั้งเรียบร้อยแล้ว เป็นภาพจิตรกรรมไทยประเพณี
เพื่อบูชาพระรัตนตรัย สักการะครูทางช่าง
และนาฏดุริยางคศิลป์ของไทย
ซึ่งจะแสดงความเป็นชาติที่มีศิลปวัฒนธรรมมาแต่โบราณและส่งผลในลักษณะเดียวกับข้อ
๓.๑
๔. กลุ่มงานอนุรักษ์ สืบทอด
และพัฒนาสร้างสรรค์ศิลปะการแสดงของชาติ
คือการสร้างและแสดงหุ่นกระบอกพร้อมกันกับการทำเครื่องโขน
งานหลักของมูลนิธิฯคือจัดสร้างและแสดงหุ่นกระบอก
เพื่ออนุรักษ์ฟื้นฟูศิลปะการแสดงของไทยแขนงนี้ต่อเนื่องมาตลอด
ตั้งแต่ปีพ.ศ.๒๕๑๘ และปรับปรุง
มีพัฒนาการเจริญงอกงามขึ้นมาตามลำดับ
ตั้งแต่เรื่องพระอภัยมณี ตอนหนีนางผีเสื้อ
รามเกียรติ์ตอนนางลอย สามก๊ก ตอนโจโฉแตกทัพเรือ และเรื่อง
ตะเลงพ่าย ซึ่งเตรียมการและสร้างมาตั้งแต่ปีพ.ศ. ๒๕๓๓
เพื่อเทิดทูนวีรกรรมของบูรพกษัตริย์และบรรพชนไทย
ปัจจุบันสามารถเปิดให้ประชาชนชมการซ้อมได้ทุกวันอาทิตย์ปลายเดือน
โดยไม่คิดค่าเข้าชม มีผู้เข้าชมประมาณ ๔๐๐ - ๕๐๐ คนทุกครั้ง
ขณะนี้หุ่นกระบอก ตะเลงพ่าย ใกล้สำเร็จลุล่วงเข้าไปทุกทีในเวลาไม่นานนี้ |